آموزش برق صنعتی صفر تا صد

آموزش برق صنعتی صفر تا صد، مجموعه‌ای جامع از مباحث تئوری و عملی است که شامل اصول اولیه برق، ایمنی، سیم‌کشی، تابلوهای برق، کنترل موتورهای الکتریکی، و آشنایی با سیستم‌های اتوماسیون صنعتی مانند PLC می‌شود. هدف این آموزش، تربیت افراد ماهر برای راه‌اندازی، نگهداری و تعمیرات سیستم‌های برقی در صنایع مختلف است.

مهارت هایی که باید به عنوان برقکار صنعتی یاد بگیریم

برای اینکه یک برقکار صنعتی ماهر و موفق باشید، باید مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و نرم را کسب کنید. این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا بتوانید در محیط‌های صنعتی با اطمینان و کارایی بالا فعالیت کنید.

مهارت‌های فنی ضروری:

• دانش عمیق مبانی برق: شامل درک کامل جریان، ولتاژ، مقاومت، توان، فرکانس، و مفاهیم مدارهای AC و DC.
• توانایی خواندن نقشه‌های برقی: تسلط بر تفسیر نقشه‌های شماتیک، مداری، و سیم‌کشی برای نصب، عیب‌یابی و نگهداری.
• نصب و سیم‌کشی: مهارت در نصب کابل‌ها، سیم‌ها، لوله‌ها، سینی کابل، و انجام اتصالات استاندارد و ایمن.
• کار با تابلوهای برق: آشنایی با مونتاژ، سیم‌بندی، و نگهداری تابلوهای برق فشار ضعیف و متوسط، شامل نصب کلیدها، فیوزها، کنتاکتورها، و سایر تجهیزات.
• کنترل موتورهای الکتریکی: دانش راه‌اندازی، توقف، تغییر جهت، و کنترل سرعت موتورهای AC و DC با استفاده از تجهیزات مختلف مانند راه‌اندازهای ستاره-مثلث، سافت استارترها، و درایوهای فرکانس متغیر (VFD).
• آشنایی با PLC و اتوماسیون صنعتی: توانایی برنامه‌ریزی، نصب، و عیب‌یابی سیستم‌های اتوماسیون مبتنی بر PLC، سنسورها، و عملگرها.
• استفاده از ابزار دقیق: مهارت کار با مولتی‌متر، اهم‌متر، کلمپ متر، میگر، و سایر دستگاه‌های اندازه‌گیری برای تست و عیب‌یابی.
• ایمنی برق: درک کامل و رعایت اصول ایمنی کار با برق، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE)، و آشنایی با روش‌های قطع اضطراری برق.
• عیب‌یابی و تعمیرات: توانایی تشخیص سریع و دقیق مشکلات الکتریکی در سیستم‌ها و تجهیزات صنعتی و انجام تعمیرات لازم.
• آشنایی با سیستم‌های ارتینگ (زمین کردن): نصب و بررسی سیستم‌های اتصال به زمین برای حفاظت تجهیزات و افراد.

مهارت‌های نرم:

• حل مسئله: توانایی تحلیل مشکلات و یافتن راه‌حل‌های موثر و سریع.
• دقت و توجه به جزئیات: انجام کارها با دقت بالا برای جلوگیری از خطا و تضمین کیفیت.
• توانایی کار تیمی: همکاری موثر با سایر اعضای تیم فنی و مهندسی.
• مدیریت زمان: توانایی اولویت‌بندی وظایف و اتمام کارها در زمان مقرر.
• توانایی یادگیری مداوم: به‌روز نگه داشتن دانش و مهارت‌ها با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی در صنعت برق.
• مهارت‌های ارتباطی: توانایی توضیح مسائل فنی به زبان ساده به همکاران یا سرپرستان.

کسب این مهارت‌ها به شما کمک می‌کند تا به عنوان یک برقکار صنعتی ارزشمند و مورد تقاضا شناخته شوید.

مدت زمان یادگیری برق صنعتی چقدر است؟

مدت زمان یادگیری برق صنعتی می‌تونه خیلی متغیر باشه و بستگی به چند عامل داره:

1. سطح مورد انتظار: آیا شما به دنبال یادگیری مبانی اولیه هستید، یا می‌خواهید به یک متخصص در زمینه اتوماسیون صنعتی، PLC، یا تعمیرات تخصصی تبدیل شوید؟ هرچه سطح تخصص بالاتر باشد، زمان بیشتری نیاز است.
2. نوع دوره آموزشی: دوره‌های آموزشی از چند هفته تا چند ماه یا حتی یک سال طول می‌کشند. دوره‌های فشرده معمولاً سریع‌تر هستند اما ممکن است عمق کمتری داشته باشند.
3. روش یادگیری: آیا به صورت حضوری در آموزشگاه، آنلاین، یا از طریق مطالعه شخصی و کسب تجربه عملی یاد می‌گیرید؟ کسب تجربه عملی در کارگاه و محیط واقعی صنعت، زمان بیشتری می‌برد اما بسیار ارزشمند است.
4. پیش‌زمینه و استعداد فردی: افرادی که پیش‌زمینه خوبی در ریاضیات و فیزیک دارند یا استعداد بیشتری در مسائل فنی از خود نشان می‌دهند، ممکن است سریع‌تر یاد بگیرند.
5. میزان تمرین و تکرار: یادگیری مهارت‌های عملی مانند سیم‌کشی، لحیم‌کاری، و برنامه‌نویسی PLC نیازمند تمرین و تکرار زیاد است که به خودی خود زمان‌بر است.

به طور کلی:

• یادگیری مبانی و مهارت‌های اولیه: ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد. این شامل آشنایی با ابزارها، اصول اولیه سیم‌کشی، و برخی مدارهای ساده است.
• دوره‌های جامع و تخصصی (شامل PLC، اتوماسیون، تعمیرات): این دوره‌ها معمولاً بین 6 ماه تا 1.5 سال زمان می‌برند. این دوره شامل تئوری، کارگاه عملی، و شاید یک دوره کارآموزی کوتاه مدت باشد.
• تبدیل شدن به یک متخصص باتجربه: این مسیر یک فرآیند مداوم است و سال‌ها تجربه عملی در محیط‌های مختلف صنعتی را می‌طلبد.

مهم‌ترین نکته این است که یادگیری برق صنعتی یک فرآیند مستمر است و با پیشرفت تکنولوژی، همیشه چیزهای جدیدی برای یادگیری وجود دارد.

تجهیزات پایه ای برق صنعتی

برای شروع کار در زمینه برق صنعتی، به یک سری تجهیزات پایه نیاز دارید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنم:

ابزارهای دستی:

• انبردست: برای گرفتن، خم کردن، و بریدن سیم و کابل.
• سیم‌چین: مخصوص بریدن انواع سیم و کابل.
• دم‌باریک: برای گرفتن و اتصال سیم‌ها در فضاهای تنگ.
• سیم‌لخت‌کن (کابل‌لخت‌کن): برای جدا کردن روکش سیم‌ها بدون آسیب رساندن به مغزی آن‌ها.
• پیچ‌گوشتی: شامل انواع دوسو، چهارسو، و ستاره‌ای با سایزهای مختلف، ترجیحاً عایق‌دار برای ایمنی.
• آچار: انواع آچارهای تخت، رینگی، فرانسه، و آلن برای باز و بست کردن اتصالات و پیچ‌ها.
• فازمتر: برای تشخیص وجود یا عدم وجود برق در مدارها.

تجهیزات اندازه‌گیری:

• مولتی‌متر (آوومتر): پرکاربردترین ابزار برای اندازه‌گیری ولتاژ (AC/DC)، جریان (AC/DC)، مقاومت، و تست پیوستگی مدار.
• کلمپ آمپرمتر: برای اندازه‌گیری جریان بدون نیاز به قطع کردن مدار.
• میگر (تستر مقاومت عایقی): برای اندازه‌گیری مقاومت عایقی کابل‌ها و تجهیزات جهت اطمینان از سلامت عایق‌بندی.

تجهیزات ایمنی (ضروری):

• دستکش عایق برق: برای محافظت دست‌ها در برابر شوک الکتریکی.
• عینک ایمنی: برای محافظت چشم‌ها در برابر پرتاب جرقه یا خرده‌ریزها.
• کفش ایمنی: با کفی و سرپنجه عایق برق.
• لباس کار مناسب: معمولاً از جنس پنبه یا مواد نسوز.
• کلاه ایمنی: برای محافظت سر.

مواد مصرفی و اتصالات:

• سیم و کابل: در سایزها و انواع مختلف (مانند مفتولی، افشان، کابل‌های قدرت و فرمان).
• ترمینال‌ها و کانکتورها: برای ایجاد اتصالات مطمئن و منظم.
• نوار چسب برق: برای عایق‌بندی اتصالات.
• بست کمربندی: برای نظم‌دهی به سیم‌ها و کابل‌ها.
• کابلشو: برای اتصال کابل‌ها به ترمینال‌ها یا تجهیزات دیگر.
• وارنیش حرارتی (شیلینک): جایگزینی برای نوار چسب جهت عایق‌بندی و محافظت اتصالات.

تجهیزات مرتبط با مدارهای صنعتی:

• فیوزها و کلیدهای مینیاتوری (MCB/MCCB): برای حفاظت مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه.
• کنتاکتورها: برای قطع و وصل کردن بارهای الکتریکی (مخصوصا موتورها) از راه دور.
• رله‌ها: انواع رله‌های فرمان، حرارتی، بو
• دکمه‌های استارت/استپ و سلکتور سوئیچ‌ها: برای فرمان دادن به مدارها.
• چراغ سیگنال: برای نمایش وضعیت مدار (روشن/خاموش، خطا و …).

بسته به حوزه تخصصی که انتخاب می‌کنید (مثلاً برق قدرت، کنترل، یا اتوماسیون)، ممکن است به تجهیزات تخصصی‌تری نیز نیاز پیدا کنید. اما لیست بالا، مجموعه پایه‌ای خوبی برای شروع محسوب می‌شود.

ماشین های الکتریکی

ماشین‌های الکتریکی در برق صنعتی، دستگاه‌هایی هستند که انرژی الکتریکی رو به انرژی مکانیکی (مثل موتورها) یا انرژی مکانیکی رو به انرژی الکتریکی (مثل ژنراتورها) تبدیل می‌کنند. این ماشین‌ها نقش خیلی مهمی در صنعت دارن چون تقریبا تمام فرآیندهای صنعتی به نوعی به این ماشین‌ها وابسته هستن.

انواع اصلی ماشین‌های الکتریکی در برق صنعتی:

1. موتورهای الکتریکی:

• موتورهای القایی (آسنکرون): این موتورها پرکاربردترین نوع موتور در صنعت هستن. ساختار ساده، قیمت مناسب و نگهداری آسون از مزایای اونهاست. موتورهای القایی معمولا برای پمپ‌ها، فن‌ها، نوار نقاله‌ها و دستگاه‌های مختلف صنعتی استفاده میشن. این موتورها به دو نوع روتور قفسی و روتور سیم‌پیچی تقسیم میشن.
• موتورهای سنکرون: این موتورها با سرعت ثابت و هماهنگ با فرکانس برق کار می‌کنن و برای کاربردهایی که نیاز به سرعت دقیق و ثابت دارن (مثل کمپرسورها و ژنراتورها) مناسب هستن.
• موتورهای DC: این موتورها با جریان مستقیم کار می‌کنن و کنترل سرعت و گشتاور در اونها آسونه. برای کاربردهایی که نیاز به تغییرات سرعت زیاد دارن (مثل دستگاه‌های CNC و ربات‌ها) استفاده میشن.
• موتورهای پله‌ای (استپر موتور): این موتورها با دریافت پالس‌های الکتریکی به صورت گام به گام حرکت می‌کنن و برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا در موقعیت‌دهی دارن (مثل چاپگرها و دستگاه‌های CNC) مناسب هستن.

1. ژنراتورها (مولدها):

• ژنراتورهای سنکرون: این ژنراتورها برای تولید برق AC استفاده میشن و معمولا در نیروگاه‌ها و سیستم‌های برق اضطراری کاربرد دارن.
• ژنراتورهای DC (دینام): این ژنراتورها برای تولید برق DC استفاده میشن و در برخی کاربردهای خاص مثل شارژ باتری‌ها کاربرد دارن.

1. ترانسفورماتورها:

• ترانسفورماتورها ماشین‌های الکتریکی “ایستا” هستند (یعنی قسمت متحرک ندارند) و برای انتقال انرژی الکتریکی بین مدارهای با ولتاژهای مختلف استفاده میشن. ترانسفورماتورها نقش خیلی مهمی در شبکه‌های توزیع برق دارن.

مشخصات مهم ماشین‌های الکتریکی:

• توان (Power): مقدار انرژی که ماشین می‌تونه تولید یا مصرف کنه.
• ولتاژ (Voltage): ولتاژ نامی که ماشین برای کارکرد صحیح به اون نیاز داره.
• جریان (Current): مقدار جریانی که ماشین در حالت کارکرد عادی از شبکه می‌کشه.
• سرعت (Speed): سرعت چرخش موتور یا ژنراتور (معمولا بر حسب دور در دقیقه یا RPM).
• راندمان (Efficiency): نسبت توان خروجی به توان ورودی که نشون‌دهنده میزان تلفات انرژی در ماشین هست.
• گشتاور (Torque): نیروی چرخشی که موتور می‌تونه تولید کنه.
• ضریب توان (Power Factor): نشون‌دهنده میزان هم‌فاز بودن ولتاژ و جریان در موتور یا ژنراتور هست.

کاربردهای ماشین‌های الکتریکی در صنعت:

• پمپ‌ها و فن‌ها: برای انتقال مایعات و گازها در سیستم‌های مختلف.
• نوار نقاله‌ها: برای جابجایی مواد در خطوط تولید.
• کمپرسورها: برای فشرده‌سازی گازها در سیستم‌های تهویه و تبرید.
• دستگاه‌های CNC و ربات‌ها: برای انجام عملیات دقیق ماشین‌کاری و مونتاژ.
• آسانسورها و بالابرها: برای جابجایی افراد و بارها در ساختمان‌ها و کارخانه‌ها.
• نیروگاه‌ها: برای تولید برق.
• سیستم‌های تهویه مطبوع: برای تنظیم دما و رطوبت هوا.

ماشین‌های الکتریکی در صنعت نقش حیاتی دارن و انتخاب و استفاده صحیح از اونها می‌تونه تاثیر زیادی در بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها داشته باشه.

در دنیای برق صنعتی، کابل‌ها و سیم‌کشی‌ها نقش اساسی در انتقال ایمن و کارآمد انرژی الکتریکی و داده‌ها ایفا می‌کنند. انتخاب صحیح و نصب اصولی این اجزا، عملکرد قابل اعتماد و ایمنی سیستم‌های الکتریکی را تضمین می‌کند.

سیم‌ها و کابل‌ها:

• سیم: یک رشته یا مجموعه‌ای از رشته‌های رسانا (معمولاً مس یا آلومینیوم) است که عایق ندارد یا عایق بسیار نازکی دارد. سیم‌ها معمولاً در داخل تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی استفاده می‌شوند.
• کابل: مجموعه‌ای از یک یا چند سیم عایق‌شده است که درون یک غلاف محافظ قرار می‌گیرند. کابل‌ها برای انتقال برق یا سیگنال‌ها در فواصل طولانی‌تر و در محیط‌های سخت‌تر استفاده می‌شوند.

انواع کابل‌ها در برق صنعتی:

• کابل‌های قدرت: برای انتقال جریان الکتریکی با ولتاژ و جریان بالا استفاده می‌شوند. این کابل‌ها معمولاً دارای عایق ضخیم و لایه‌های محافظتی بیشتری هستند.
• کابل‌های فشار ضعیف (LV): برای ولتاژهای تا 1000 ولت AC یا 1500 ولت DC استفاده می‌شوند.
• کابل‌های فشار متوسط (MV): برای ولتاژهای بین 1 تا 36 کیلوولت استفاده می‌شوند.
• کابل‌های فشار قوی (HV): برای ولتاژهای بالاتر از 36 کیلوولت استفاده می‌شوند.
• کابل‌های کنترل: برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و داده‌ها بین تجهیزات مختلف استفاده می‌شوند. این کابل‌ها معمولاً دارای تعداد زیادی سیم با سطح مقطع کوچک هستند.
• کابل‌های ابزار دقیق: برای انتقال سیگنال‌های دقیق از سنسورها و ترانسمیترها به سیستم‌های کنترلی استفاده می‌شوند. این کابل‌ها معمولاً دارای شیلد محافظ برای جلوگیری از تداخل الکترومغناطیسی هستند.
• کابل‌های شبکه: برای انتقال داده‌ها در شبکه‌های صنعتی (مانند اترنت صنعتی) استفاده می‌شوند.

جنس هادی کابل‌ها و سیم‌ها:

• مس: رسانایی الکتریکی بالا، انعطاف‌پذیری خوب و مقاومت در برابر خوردگی دارد. مس به دلیل این ویژگی‌ها، پرکاربردترین ماده برای هادی کابل‌ها و سیم‌ها است.
• آلومینیوم: وزن کمتری نسبت به مس دارد و قیمت آن نیز معمولاً ارزان‌تر است. آلومینیوم برای کابل‌های انتقال برق در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود، اما به دلیل رسانایی کمتر، نیاز به سطح مقطع بزرگتری دارد.

جنس عایق کابل‌ها و سیم‌ها:

• PVC (پلی وینیل کلراید): ارزان، انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر رطوبت و مواد شیمیایی است. PVC برای کابل‌های فشار ضعیف و کابل‌های کنترل استفاده می‌شود.
• XLPE (پلی اتیلن کراس لینک): مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به PVC دارد و برای کابل‌های فشار متوسط و قوی استفاده می‌شود.
• لاستیک: انعطاف‌پذیری بسیار خوبی دارد و برای کابل‌های متحرک و کابل‌هایی که در معرض ضربه و سایش قرار دارند، استفاده می‌شود.
• کاغذ روغن‌اندود: برای کابل‌های فشار قوی قدیمی استفاده می‌شد، اما امروزه کمتر کاربرد دارد.

ملاحظات سیم‌کشی در برق صنعتی:

• انتخاب سطح مقطع مناسب: سطح مقطع کابل باید بر اساس جریان عبوری و افت ولتاژ مجاز محاسبه شود. استفاده از کابل با سطح مقطع نامناسب می‌تواند منجر به گرم شدن کابل، افت ولتاژ زیاد و حتی آتش‌سوزی شود.
• رعایت استانداردهای سیم‌کشی: سیم‌کشی باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی (مانند IEC، NEC) انجام شود.
• استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب: برای حفاظت از کابل‌ها و تجهیزات در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و صاعقه، باید از فیوزها، کلیدهای مدارشکن (MCB) و برق‌گیرها استفاده شود.
• اجرای صحیح اتصالات: اتصالات کابل‌ها باید به درستی و با استفاده از ابزارهای مناسب انجام شود تا از ایجاد مقاومت بالا و گرم شدن اتصال جلوگیری شود.
• نصب کابل‌ها به صورت منظم و مرتب: کابل‌ها باید به صورت منظم و مرتب نصب شوند و از کشیده شدن، خم شدن زیاد و آسیب دیدن آنها جلوگیری شود.
• علامت‌گذاری کابل‌ها: کابل‌ها باید به طور واضح علامت‌گذاری شوند تا شناسایی و عیب‌یابی آنها آسان‌تر شود.
• اجرای سیستم ارتینگ مناسب: برای حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر خطر برق‌گرفتگی، باید یک سیستم ارتینگ مناسب طراحی و اجرا شود.

نکات مهم در انتخاب کابل:

• شرایط محیطی: دما، رطوبت، وجود مواد شیمیایی و احتمال ضربه و سایش باید در نظر گرفته شود.
• ولتاژ و جریان نامی: کابل باید قادر به تحمل ولتاژ و جریان نامی مدار باشد.
• نوع کاربرد: نوع تجهیزات و نحوه استفاده از آنها باید در نظر گرفته شود.
• استانداردها: کابل باید دارای استانداردهای معتبر باشد.

با رعایت این نکات و اصول، می‌توان یک سیستم سیم‌کشی ایمن، کارآمد و قابل اعتماد در برق صنعتی ایجاد کرد.

اتصال زمین الکتریکی

اتصال زمین (Earthing) و سیستم‌های حفاظت در برق صنعتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند، چون هدف اصلی اونها حفاظت از افراد در برابر شوک الکتریکی و حفاظت از تجهیزات در برابر آسیب‌های ناشی از جریان‌های اتصال کوتاه و اضافه ولتاژهاست.

1. اتصال زمین (Earthing):

• هدف: فراهم کردن یک مسیر کم مقاومت برای جریان خطا به سمت زمین. این کار باعث می‌شه که در صورت بروز اتصال بدنه در تجهیزات، جریان زیادی از طریق سیم ارت (Earth) عبور کنه و باعث عمل کردن سریع وسایل حفاظتی (مثل فیوزها و کلیدهای محافظ جان) بشه و از برق‌گرفتگی جلوگیری کنه.
• انواع سیستم‌های اتصال زمین:
• TN (Terre-Neutre): در این سیستم، نقطه نوترال ترانسفورماتور به طور مستقیم به زمین متصل شده و بدنه‌ی تجهیزات هم از طریق سیم PE (Protective Earth) به همین نقطه متصل می‌شه. سیستم TN خودش به سه نوع تقسیم می‌شه:
• TN-S: در این سیستم، سیم‌های نول (N) و ارت (PE) از منبع تغذیه تا مصرف‌کننده کاملا از هم جدا هستن. این سیستم بهترین نوع اتصال زمین از نظر ایمنی هست.
• TN-C: در این سیستم، سیم‌های نول و ارت در یک سیم مشترک به نام PEN (Protective Earth and Neutral) ترکیب شدن. این سیستم معمولا در قسمت‌های اولیه شبکه‌های توزیع استفاده می‌شه.
• TN-C-S: این سیستم ترکیبی از TN-C و TN-S هست. در قسمت‌های اولیه شبکه از سیم PEN استفاده می‌شه، اما در نزدیکی مصرف‌کننده، سیم PEN به دو سیم نول و ارت جداگانه تقسیم می‌شه.
• TT (Terre-Terre): در این سیستم، نقطه نوترال ترانسفورماتور به طور مستقیم به زمین متصل شده و بدنه‌ی تجهیزات هم به یک الکترود زمین جداگانه متصل می‌شه. در این سیستم، استفاده از کلیدهای محافظ جان (RCD) الزامی هست.
• IT (Isolé-Terre): در این سیستم، نقطه نوترال ترانسفورماتور نسبت به زمین ایزوله شده (جدا شده) یا از طریق یک امپدانس بزرگ به زمین متصل می‌شه. بدنه‌ی تجهیزات هم به یک الکترود زمین متصل می‌شه. این سیستم معمولا در محیط‌های حساس مثل بیمارستان‌ها و صنایع شیمیایی استفاده می‌شه، چون در صورت بروز اولین خطا، جریان زیادی به زمین منتقل نمی‌شه و امکان ادامه کار سیستم وجود داره. اما باید به سرعت خطا رو شناسایی و رفع کرد.

2. سیستم‌های حفاظت:

• هدف: حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر خطرات ناشی از جریان‌های اتصال کوتاه، اضافه بار، اضافه ولتاژها و سایر اختلالات الکتریکی.
• انواع وسایل حفاظتی:
• فیوزها (Fuses): ساده‌ترین وسیله حفاظتی که با ذوب شدن المنت فلزی در اثر عبور جریان زیاد، مدار رو قطع می‌کنه. فیوزها برای حفاظت در برابر جریان‌های اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شن.
• کلیدهای مدار (Circuit Breakers): کلیدهای مدار وسایلی هستن که می‌تونن به صورت خودکار مدار رو در صورت بروز خطا قطع کنن. کلیدهای مدار انواع مختلفی دارن، از جمله:
• MCB (Miniature Circuit Breaker): کلیدهای مینیاتوری که برای حفاظت از مدارهای روشنایی و پریزها در ساختمان‌ها استفاده میشن.
• MCCB (Molded Case Circuit Breaker): کلیدهای با قاب عایق که برای حفاظت از مدارهای صنعتی با جریان‌های بالاتر استفاده میشن.
• ACB (Air Circuit Breaker): کلیدهای هوایی که برای حفاظت از مدارهای فشار ضعیف با جریان‌های خیلی بالا (مثلا در ورودی تابلوهای اصلی) استفاده میشن.
• کلیدهای محافظ جان (Residual Current Device – RCD): این کلیدها با تشخیص اختلاف بین جریان رفت و برگشت در مدار، می‌تونن جریان‌های نشتی به زمین رو شناسایی کنن و مدار رو قطع کنن. کلیدهای محافظ جان برای حفاظت از افراد در برابر شوک الکتریکی بسیار موثر هستن. انواع مختلف RCD شامل موارد زیر است:
• RCCB (Residual Current Circuit Breaker): کلید محافظ جان بدون حفاظت اضافه بار.
• RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overload protection): کلید محافظ جان با حفاظت اضافه بار.
• رله‌های حفاظتی (Protective Relays): رله‌های حفاظتی وسایلی هستن که با تشخیص شرایط غیرعادی در سیستم (مثل اضافه جریان، افت ولتاژ، اضافه ولتاژ، اتصال زمین و غیره)، فرمان قطع رو به کلیدهای مدار صادر می‌کنن. رله‌های حفاظتی در سیستم‌های قدرت و صنعتی برای حفاظت از تجهیزات مهم مثل ترانسفورماتورها، ژنراتورها و موتورها استفاده میشن.
• دستگاه‌های حفاظت در برابر اضافه ولتاژ (Surge Protective Devices – SPD): این دستگاه‌ها برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه ولتاژهای ناشی از صاعقه، کلیدزنی و سایر اختلالات شبکه استفاده میشن. SPDها با محدود کردن ولتاژ و هدایت جریان اضافه به زمین، از آسیب دیدن تجهیزات جلوگیری می‌کنن.

نکات مهم در مورد اتصال زمین و سیستم‌های حفاظت:

• اتصال زمین باید به درستی طراحی و اجرا بشه و مقاومت اون باید مطابق با استانداردهای مربوطه باشه.
• وسایل حفاظتی باید به طور منظم بررسی و تست بشن تا از عملکرد صحیح اونها اطمینان حاصل بشه.
• انتخاب نوع سیستم اتصال زمین و وسایل حفاظتی باید با توجه به نوع تجهیزات، شرایط محیطی و الزامات ایمنی انجام بشه.
• پرسنل باید آموزش‌های لازم رو در مورد اصول ایمنی برق و نحوه استفاده از وسایل حفاظتی دیده باشن.

آشنایی با نقشه های الکتریکی

در ادامه، به بررسی انواع نقشه‌های الکتریکی، روش‌های ترسیم آن‌ها، و معرفی نقشه‌های برق صنعتی و نحوه طراحی آن‌ها می‌پردازیم.

1. انواع نقشه‌های الکتریکی:

نقشه‌های الکتریکی، زبان بصری مهندسان برق برای انتقال اطلاعات مربوط به سیستم‌های الکتریکی هستند. این نقشه‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام برای هدف خاصی طراحی شده‌اند:

• نقشه‌های تک‌خطی (Single-Line Diagrams): این نقشه‌ها ساده‌ترین نوع نقشه‌های الکتریکی هستند و برای نمایش کلی سیستم قدرت استفاده می‌شوند. در این نقشه‌ها، هر مدار با یک خط نشان داده می‌شود و اجزای اصلی سیستم مانند ترانسفورماتورها، ژنراتورها، کلیدها و بارها با نمادهای استاندارد مشخص می‌شوند. نقشه‌های تک‌خطی برای بررسی سریع و کلی سیستم، تحلیل بار و مطالعات پایداری بسیار مفید هستند.
• نقشه‌های سه‌خطی (Three-Line Diagrams): این نقشه‌ها جزئیات بیشتری از سیستم قدرت را نسبت به نقشه‌های تک‌خطی نشان می‌دهند. در این نقشه‌ها، هر سه فاز یک مدار AC به صورت جداگانه نمایش داده می‌شوند. نقشه‌های سه‌خطی برای تحلیل دقیق‌تر سیستم، محاسبات جریان اتصال کوتاه و طراحی سیستم‌های حفاظتی استفاده می‌شوند.
• نقشه‌های شماتیک (Schematic Diagrams): این نقشه‌ها برای نمایش عملکرد مدارهای الکتریکی و الکترونیکی استفاده می‌شوند. در این نقشه‌ها، اجزای مدار با نمادهای استاندارد نشان داده می‌شوند و اتصالات بین آن‌ها با خطوط مشخص می‌شوند. نقشه‌های شماتیک برای عیب‌یابی، تعمیر و نگهداری تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی بسیار مفید هستند.
• نقشه‌های سیم‌کشی (Wiring Diagrams): این نقشه‌ها نحوه اتصال فیزیکی اجزای الکتریکی را نشان می‌دهند. در این نقشه‌ها، محل قرارگیری اجزا، مسیر سیم‌ها و شماره ترمینال‌ها مشخص می‌شوند. نقشه‌های سیم‌کشی برای نصب، سیم‌کشی و عیب‌یابی سیستم‌های الکتریکی استفاده می‌شوند.
• نقشه‌های جانمایی (Layout Diagrams): این نقشه‌ها محل قرارگیری تجهیزات الکتریکی در یک فضا را نشان می‌دهند. در این نقشه‌ها، ابعاد و موقعیت دقیق تجهیزات، مسیر کابل‌ها و لوله‌ها مشخص می‌شوند. نقشه‌های جانمایی برای طراحی و برنامه‌ریزی فضاهای الکتریکی استفاده می‌شوند.
• نقشه‌های تابلو برق (Panel Board Diagrams): این نقشه‌ها جزئیات مربوط به تابلوهای برق را نشان می‌دهند. در این نقشه‌ها، محل قرارگیری کلیدها، فیوزها، رله‌ها، ترمینال‌ها و سایر اجزای تابلو مشخص می‌شوند. نقشه‌های تابلو برق برای نصب، سیم‌کشی، عیب‌یابی و تعمیر تابلوهای برق استفاده می‌شوند.

2. نحوه ترسیم نقشه‌ها:

برای ترسیم نقشه‌های الکتریکی، باید مراحل زیر را دنبال کرد:

1. تعیین هدف نقشه: قبل از شروع ترسیم، باید هدف نقشه را مشخص کرد. این کار به تعیین نوع نقشه، سطح جزئیات و اطلاعات مورد نیاز کمک می‌کند.
2. جمع‌آوری اطلاعات: اطلاعات مورد نیاز برای ترسیم نقشه را جمع‌آوری کنید. این اطلاعات ممکن است شامل مشخصات فنی تجهیزات، استانداردهای مربوطه، نقشه‌های موجود و غیره باشد.
3. انتخاب نرم‌افزار مناسب: برای ترسیم نقشه‌های الکتریکی، می‌توانید از نرم‌افزارهای مختلفی مانند AutoCAD Electrical، EPLAN Electric P8 و SEE Electrical استفاده کنید. این نرم‌افزارها دارای کتابخانه‌هایی از نمادهای استاندارد هستند و ابزارهای مختلفی برای ترسیم و ویرایش نقشه‌ها ارائه می‌دهند.
4. ترسیم نقشه: با استفاده از نرم‌افزار انتخابی، نقشه را طبق اطلاعات جمع‌آوری شده ترسیم کنید. از نمادهای استاندارد برای نشان دادن اجزا استفاده کنید و اتصالات بین آن‌ها را با خطوط مشخص کنید.
5. بررسی و بازبینی: پس از اتمام ترسیم، نقشه را به دقت بررسی و بازبینی کنید تا از صحت و کامل بودن آن اطمینان حاصل کنید.

3. معرفی نقشه‌های برق صنعتی و نحوه طراحی آن‌ها:

نقشه‌های برق صنعتی، نقشه‌هایی هستند که برای طراحی، نصب، بهره‌برداری و نگهداری سیستم‌های الکتریکی در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند. این نقشه‌ها شامل انواع مختلفی از نقشه‌ها هستند که در بالا ذکر شد.

برای طراحی نقشه‌های برق صنعتی، باید مراحل زیر را دنبال کرد:

1. تعیین نیازمندی‌ها: نیازمندی‌های سیستم الکتریکی را مشخص کنید. این نیازمندی‌ها ممکن است شامل توان مورد نیاز، نوع بارها، شرایط محیطی، الزامات ایمنی و غیره باشد.
2. انتخاب تجهیزات: تجهیزات الکتریکی مناسب را با توجه به نیازمندی‌ها انتخاب کنید. این تجهیزات ممکن است شامل ترانسفورماتورها، ژنراتورها، کلیدها، فیوزها، کابل‌ها، موتورها و غیره باشد.
3. طراحی سیستم: سیستم الکتریکی را با توجه به نیازمندی‌ها و تجهیزات انتخابی طراحی کنید. این طراحی ممکن است شامل محاسبات بار، انتخاب کابل‌ها، طراحی سیستم‌های حفاظتی و غیره باشد.
4. ترسیم نقشه‌ها: نقشه‌های الکتریکی مربوط به سیستم طراحی شده را ترسیم کنید. این نقشه‌ها ممکن است شامل نقشه‌های تک‌خطی، سه‌خطی، شماتیک، سیم‌کشی، جانمایی و تابلو برق باشد.
5. بررسی و بازبینی: نقشه‌ها را به دقت بررسی و بازبینی کنید تا از صحت و کامل بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

نکات مهم در طراحی نقشه‌های برق صنعتی:

• از نمادهای استاندارد برای نشان دادن اجزا استفاده کنید.
• اطلاعات کافی و دقیق را در نقشه‌ها ارائه دهید.
• نقشه‌ها را به صورت خوانا و مرتب ترسیم کنید.
• نقشه‌ها را با استانداردهای مربوطه مطابقت دهید.
• نقشه‌ها را به طور منظم به‌روزرسانی کنید.

با رعایت این مراحل و نکات، می‌توانید نقشه‌های برق صنعتی با کیفیت و دقیقی را طراحی کنید که به بهبود عملکرد، ایمنی و قابلیت اطمینان سیستم‌های الکتریکی در محیط‌های صنعتی کمک کنند.

آشنایی با تابلو برق

بسیار عالی، در خصوص تابلوهای برق، انواع، اجزای اصلی و محاسبات مربوط به تجهیزات تابلو، توضیحات مفصلی ارائه می‌گردد:

1. انواع تابلو برق:

تابلوهای برق را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی نمود. در زیر، به برخی از مهم‌ترین این دسته‌بندی‌ها اشاره می‌شود:

• بر اساس سطح ولتاژ:
• تابلوهای فشار ضعیف (LV): این تابلوها در شبکه‌های توزیع با ولتاژ پایین‌تر از 1000 ولت استفاده می‌شوند.
• تابلوهای فشار متوسط (MV): این تابلوها در شبکه‌های توزیع با ولتاژ بین 1 کیلوولت تا 36 کیلوولت استفاده می‌شوند.
• تابلوهای فشار قوی (HV): این تابلوها در شبکه‌های انتقال با ولتاژ بالاتر از 36 کیلوولت استفاده می‌شوند.
• بر اساس نوع نصب:
• تابلوهای دیواری (Wall-mounted): این تابلوها بر روی دیوار نصب می‌شوند و معمولاً برای کاربردهای کوچک و متوسط استفاده می‌شوند.
• تابلوهای ایستاده (Floor-mounted): این تابلوها بر روی زمین نصب می‌شوند و برای کاربردهای بزرگ و صنعتی مناسب هستند.
• بر اساس ساختار:
• تابلوهای فلزی (Metal-enclosed): این تابلوها دارای بدنه فلزی هستند که تجهیزات را در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کند.
• تابلوهای باز (Open-type): این تابلوها فاقد بدنه محافظ هستند و دسترسی به تجهیزات به راحتی امکان‌پذیر است. این نوع تابلوها معمولاً در محیط‌های کنترل‌شده استفاده می‌شوند.
• تابلوهای کشویی (Drawout-type): در این تابلوها، تجهیزات اصلی (مانند کلیدها) بر روی واحدهای کشویی نصب می‌شوند که امکان تعویض و تعمیر آسان را فراهم می‌کنند.
• بر اساس کاربرد:
• تابلوهای توزیع (Distribution Boards): این تابلوها برای توزیع برق به مدارهای مختلف استفاده می‌شوند.
• تابلوهای کنترل موتور (Motor Control Centers – MCC): این تابلوها برای کنترل و حفاظت از موتورهای الکتریکی استفاده می‌شوند.
• تابلوهای بانک خازنی (Capacitor Banks): این تابلوها برای بهبود ضریب توان در شبکه‌های برق استفاده می‌شوند.
• تابلوهای اضطراری (Emergency Power Boards): این تابلوها برای تامین برق اضطراری در صورت قطع برق اصلی استفاده می‌شوند.

2. اجزای اصلی تابلو برق:

یک تابلو برق، بسته به نوع و کاربرد آن، می‌تواند شامل اجزای مختلفی باشد. در زیر، به برخی از مهم‌ترین این اجزا اشاره می‌شود:

• بدنه (Enclosure): بدنه تابلو، محفظه‌ای است که تجهیزات الکتریکی را در برابر عوامل خارجی (مانند گرد و غبار، رطوبت و ضربه) محافظت می‌کند.
• کلید اصلی (Main Switch): کلید اصلی، ورودی اصلی برق به تابلو را کنترل می‌کند و امکان قطع و وصل کل تابلو را فراهم می‌کند.
• کلیدهای فرعی (Branch Circuit Breakers): کلیدهای فرعی، مدارهای مختلف را در تابلو محافظت می‌کنند و امکان قطع و وصل هر مدار را به صورت جداگانه فراهم می‌کنند.
• فیوزها (Fuses): فیوزها، وسایل حفاظتی هستند که در صورت عبور جریان بیش از حد، مدار را قطع می‌کنند.
• کنتاکتورها (Contactors): کنتاکتورها، کلیدهای الکترومغناطیسی هستند که برای قطع و وصل مدارهای قدرت استفاده می‌شوند.
• رله‌ها (Relays): رله‌ها، وسایلی هستند که با تشخیص شرایط خاص در مدار، فرمان قطع یا وصل را صادر می‌کنند.
• ترانس جریان (Current Transformer – CT): ترانس جریان، جریان عبوری از مدار را اندازه‌گیری کرده و به رله‌های حفاظتی و دستگاه‌های اندازه‌گیری ارسال می‌کند.
• ترانس ولتاژ (Voltage Transformer – VT): ترانس ولتاژ، ولتاژ مدار را اندازه‌گیری کرده و به رله‌های حفاظتی و دستگاه‌های اندازه‌گیری ارسال می‌کند.
• دستگاه‌های اندازه‌گیری (Metering Devices): دستگاه‌های اندازه‌گیری، مقادیر مختلف الکتریکی (مانند ولتاژ، جریان، توان و انرژی) را اندازه‌گیری و نمایش می‌دهند.
• شینه‌ها (Busbars): شینه‌ها، هادی‌های مسی یا آلومینیومی هستند که برای توزیع جریان در تابلو استفاده می‌شوند.
• سیم‌ها و کابل‌ها (Wires and Cables): سیم‌ها و کابل‌ها برای اتصال تجهیزات مختلف در تابلو استفاده می‌شوند.
• ترمینال‌ها (Terminals): ترمینال‌ها برای اتصال سیم‌ها و کابل‌ها به تجهیزات مختلف استفاده می‌شوند.
• گلندها (Glands): گلندها برای ورود و خروج کابل‌ها به تابلو استفاده می‌شوند و از ورود گرد و غبار و رطوبت به داخل تابلو جلوگیری می‌کنند.
• تهویه (Ventilation): سیستم تهویه برای خنک کردن تجهیزات داخل تابلو و جلوگیری از افزایش دما استفاده می‌شود.
• سیستم روشنایی (Lighting System): سیستم روشنایی برای تامین نور کافی در داخل تابلو استفاده می‌شود.

3. محاسبات مربوط به تجهیزات تابلو:

محاسبات مربوط به تجهیزات تابلو، شامل تعیین ظرفیت و مشخصات فنی تجهیزات مختلف بر اساس نیازهای بار و شرایط شبکه است. در زیر، به برخی از مهم‌ترین این محاسبات اشاره می‌شود:

• محاسبه جریان نامی (Rated Current): جریان نامی، حداکثر جریانی است که یک تجهیز می‌تواند به طور مداوم تحمل کند. برای محاسبه جریان نامی، باید حداکثر جریان بار را در نظر گرفت و ضریب اطمینان مناسب را اعمال کرد.
• محاسبه جریان اتصال کوتاه (Short-Circuit Current): جریان اتصال کوتاه، جریانی است که در صورت بروز اتصال کوتاه در مدار، از تجهیز عبور می‌کند. برای محاسبه جریان اتصال کوتاه، باید امپدانس شبکه و امپدانس تجهیزات را در نظر گرفت.
• انتخاب کلید اصلی و کلیدهای فرعی: برای انتخاب کلید اصلی و کلیدهای فرعی، باید جریان نامی، جریان اتصال کوتاه و ولتاژ نامی را در نظر گرفت. همچنین، باید نوع بار و شرایط کارکرد را نیز مد نظر قرار داد.
• انتخاب فیوزها: برای انتخاب فیوزها، باید جریان نامی، جریان اتصال کوتاه و مشخصه زمانی-جریانی فیوز را در نظر گرفت.
• انتخاب کنتاکتورها: برای انتخاب کنتاکتورها، باید جریان نامی، ولتاژ نامی و توان موتور را در نظر گرفت.
• محاسبه سطح مقطع شینه‌ها: برای محاسبه سطح مقطع شینه‌ها، باید جریان نامی و دمای مجاز شینه را در نظر گرفت.
• انتخاب سیم‌ها و کابل‌ها: برای انتخاب سیم‌ها و کابل‌ها، باید جریان نامی، ولتاژ نامی، طول کابل و افت ولتاژ مجاز را در نظر گرفت.
• محاسبه توان تلف شده (Power Loss): برای محاسبه توان تلف شده در تابلو، باید توان تلف شده در تجهیزات مختلف (مانند کلیدها، کنتاکتورها، شینه‌ها و کابل‌ها) را محاسبه کرد.
• محاسبه ضریب همزمانی (Diversity Factor): ضریب همزمانی، نسبت حداکثر توان مصرفی همزمان به مجموع توان‌های نصب‌شده است. از ضریب همزمانی برای کاهش ظرفیت تجهیزات تابلو استفاده می‌شود.
• محاسبه ضریب بار (Load Factor): ضریب بار، نسبت متوسط توان مصرفی در یک دوره زمانی به حداکثر توان مصرفی در همان دوره است. از ضریب بار برای ارزیابی کارایی مصرف انرژی استفاده می‌شود.

لازم به ذکر است که محاسبات مربوط به تجهیزات تابلو، نیازمند دانش و تجربه کافی در زمینه مهندسی برق است و باید توسط افراد متخصص انجام شود.

معرفی مینی پی ال سی  LOGO

با احترام، در خصوص مینی PLC LOGO!، موارد زیر را به صورت جامع و رسمی خدمتتان ارائه می‌نمایم:

معرفی مینی PLC LOGO!:

مینی PLC LOGO! یک ماژول کنترل منطقی قابل برنامه‌ریزی است که توسط شرکت زیمنس (Siemens) تولید می‌شود. این دستگاه، به منظور اتوماسیون فرآیندهای کوچک صنعتی و خانگی طراحی شده و به دلیل ابعاد کوچک، سهولت در برنامه‌نویسی و نصب، و همچنین هزینه مناسب، از محبوبیت بالایی برخوردار است.

1. ساختمان LOGO!:

• واحد پردازش مرکزی (CPU): مغز اصلی LOGO! است و وظیفه اجرای برنامه‌ها و کنترل ورودی‌ها و خروجی‌ها را بر عهده دارد.
• ورودی‌ها: LOGO! دارای ورودی‌های دیجیتال و آنالوگ است که برای دریافت سیگنال‌ها از سنسورها، کلیدها و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند.
• خروجی‌ها: LOGO! دارای خروجی‌های دیجیتال (رله‌ای یا ترانزیستوری) است که برای کنترل موتورها، شیرها، چراغ‌ها و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند.
• صفحه نمایش و کلیدها: LOGO! دارای یک صفحه نمایش کوچک و چند کلید است که برای تنظیم پارامترها، نمایش وضعیت و انجام تنظیمات اولیه استفاده می‌شوند.
• پورت ارتباطی: LOGO! دارای یک پورت ارتباطی (معمولاً Ethernet یا سریال) است که برای اتصال به کامپیوتر، HMI (Human Machine Interface) و سایر دستگاه‌ها استفاده می‌شود.
• منبع تغذیه: LOGO! به یک منبع تغذیه DC با ولتاژ مشخص (معمولاً 12V یا 24V) نیاز دارد.

2. نحوه سیم‌کشی:

• ورودی‌ها:
• سیم‌کشی ورودی‌های دیجیتال: ورودی‌های دیجیتال معمولاً به صورت سوییچینگ عمل می‌کنند. برای اتصال یک سنسور یا کلید به ورودی دیجیتال، باید یک طرف سنسور یا کلید را به ترمینال ورودی و طرف دیگر را به ترمینال مشترک (معمولاً M) متصل کرد.
• سیم‌کشی ورودی‌های آنالوگ: ورودی‌های آنالوگ برای دریافت سیگنال‌های ولتاژی یا جریانی استفاده می‌شوند. برای اتصال یک سنسور آنالوگ به ورودی آنالوگ، باید ترمینال‌های سیگنال سنسور را به ترمینال‌های ورودی آنالوگ LOGO! متصل کرد.
• خروجی‌ها:
• سیم‌کشی خروجی‌های رله‌ای: خروجی‌های رله‌ای به صورت یک کنتاکت باز یا بسته عمل می‌کنند. برای کنترل یک بار (مثلاً موتور یا چراغ) با استفاده از خروجی رله‌ای، باید بار را در مسیر کنتاکت رله قرار داد.
• سیم‌کشی خروجی‌های ترانزیستوری: خروجی‌های ترانزیستوری به صورت یک سوییچ الکترونیکی عمل می‌کنند. برای کنترل یک بار با استفاده از خروجی ترانزیستوری، باید بار را به خروجی ترانزیستوری و یک منبع تغذیه خارجی متصل کرد.
• منبع تغذیه:
• LOGO! باید به یک منبع تغذیه DC با ولتاژ مناسب متصل شود. ترمینال‌های مثبت و منفی منبع تغذیه باید به ترمینال‌های مربوطه در LOGO! متصل شوند.

نکات مهم در سیم‌کشی:

• قبل از انجام هرگونه سیم‌کشی، منبع تغذیه را قطع کنید.
• از سیم‌های با قطر مناسب استفاده کنید.
• اتصالات را به درستی و محکم انجام دهید.
• به پلاریته (قطبیت) ورودی‌ها و خروجی‌ها توجه کنید.
• از سیم‌کشی در محیط‌های مرطوب و پر گرد و غبار خودداری کنید.

3. برنامه‌نویسی و کارکرد با نرم‌افزار LOGO! Soft Comfort:

• نرم‌افزار LOGO! Soft Comfort: این نرم‌افزار، محیط برنامه‌نویسی LOGO! است و امکان ایجاد، ویرایش، شبیه‌سازی و انتقال برنامه‌ها به LOGO! را فراهم می‌کند.
• زبان برنامه‌نویسی: LOGO! از زبان برنامه‌نویسی Ladder Diagram (LD) و Function Block Diagram (FBD) پشتیبانی می‌کند.
• بلوک‌های عملکردی (Function Blocks): در LOGO! Soft Comfort، توابع مختلفی مانند AND، OR، NOT، TIMER، COUNTER و غیره به صورت بلوک‌های آماده وجود دارند که می‌توان با استفاده از آن‌ها برنامه‌های کنترلی را ایجاد کرد.
• مراحل برنامه‌نویسی:

1. باز کردن نرم‌افزار LOGO! Soft Comfort و ایجاد یک پروژه جدید.
2. انتخاب نوع LOGO! و تنظیم پارامترهای مربوطه.
3. اضافه کردن بلوک‌های عملکردی مورد نیاز به برنامه.
4. اتصال بلوک‌ها به یکدیگر با استفاده از سیم‌های مجازی.
5. تنظیم پارامترهای هر بلوک (مانند زمان، تعداد، و غیره).
6. شبیه‌سازی برنامه برای اطمینان از صحت عملکرد آن.
7. انتقال برنامه به LOGO! از طریق پورت ارتباطی.

4. طراحی پروژه با LOGO!:

• تعریف مسئله: ابتدا باید مسئله‌ای که می‌خواهید با استفاده از LOGO! حل کنید را به طور دقیق تعریف کنید.
• تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها: ورودی‌ها و خروجی‌های مورد نیاز برای حل مسئله را مشخص کنید.
• طراحی منطق کنترلی: منطق کنترلی مورد نیاز برای حل مسئله را طراحی کنید. این شامل تعیین توالی عملکردها، شرایط فعال و غیرفعال شدن خروجی‌ها و غیره می‌شود.
• پیاده‌سازی برنامه: برنامه کنترلی را با استفاده از نرم‌افزار LOGO! Soft Comfort پیاده‌سازی کنید.
• تست و عیب‌یابی: برنامه را به طور کامل تست کنید و در صورت وجود هرگونه خطا، آن را برطرف کنید.
• نصب و راه‌اندازی: LOGO! را در محل مورد نظر نصب و راه‌اندازی کنید.

مبانی اندازه گیری

در خصوص مبانی اندازه‌گیری و معرفی تجهیزات مختلف اندازه‌گیری و نحوه قرارگیری آن‌ها در مدار، موارد ذیل را به صورت رسمی و جامع خدمتتان ارائه می‌نمایم:

مبانی اندازه‌گیری:

اندازه‌گیری، فرآیندی است که به وسیله آن، مقدار یک کمیت فیزیکی با استفاده از یک ابزار اندازه‌گیری، تعیین می‌شود. هدف از اندازه‌گیری، تعیین دقیق و صحیح مقدار کمیت مورد نظر است.

کمیت‌های الکتریکی و واحد اندازه‌گیری آن‌ها:

• ولتاژ (Voltage): اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطه. واحد اندازه‌گیری آن ولت (V) است.
• جریان (Current): میزان عبور بار الکتریکی از یک نقطه در واحد زمان. واحد اندازه‌گیری آن آمپر (A) است.
• مقاومت (Resistance): میزان مخالفت یک ماده در برابر عبور جریان الکتریکی. واحد اندازه‌گیری آن اهم (Ω) است.
• توان (Power): میزان انرژی مصرفی یا تولیدی در واحد زمان. واحد اندازه‌گیری آن وات (W) است.
• فرکانس (Frequency): تعداد تکرار یک سیکل در واحد زمان. واحد اندازه‌گیری آن هرتز (Hz) است.

تجهیزات مختلف اندازه‌گیری و نحوه قرارگیری آن‌ها در مدار:

1. ولتمتر (Voltmeter):

• کاربرد: اندازه‌گیری ولتاژ بین دو نقطه در مدار.
• نحوه قرارگیری در مدار: ولتمتر به صورت موازی (Parallel) با قسمتی از مدار که می‌خواهیم ولتاژ آن را اندازه‌گیری کنیم، قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، دو سر ولتمتر به دو نقطه‌ای که می‌خواهیم اختلاف پتانسیل آن‌ها را اندازه‌گیری کنیم، متصل می‌شود.
• نکات مهم:
• ولتمتر باید دارای امپدانس ورودی بسیار بالا باشد تا جریان کمی از مدار اصلی عبور کند و تأثیری بر عملکرد مدار نداشته باشد.
• در هنگام اندازه‌گیری ولتاژ DC، به پلاریته (قطبیت) ولتمتر توجه کنید.

1. آمپرمتر (Ammeter):

• کاربرد: اندازه‌گیری جریان عبوری از یک نقطه در مدار.
• نحوه قرارگیری در مدار: آمپرمتر به صورت سری (Series) در قسمتی از مدار که می‌خواهیم جریان آن را اندازه‌گیری کنیم، قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، باید مدار را در نقطه‌ای که می‌خواهیم جریان را اندازه‌گیری کنیم، قطع کرده و آمپرمتر را در آن قسمت قرار دهیم.
• نکات مهم:
• آمپرمتر باید دارای امپدانس ورودی بسیار پایین باشد تا افت ولتاژ کمی در مدار ایجاد کند و تأثیری بر عملکرد مدار نداشته باشد.
• در هنگام اندازه‌گیری جریان DC، به پلاریته (قطبیت) آمپرمتر توجه کنید.

1. اهم‌متر (Ohmmeter):

• کاربرد: اندازه‌گیری مقاومت یک قطعه یا یک قسمت از مدار.
• نحوه قرارگیری در مدار: اهم‌متر به صورت مستقیم به دو سر قطعه یا قسمتی از مدار که می‌خواهیم مقاومت آن را اندازه‌گیری کنیم، متصل می‌شود. نکته بسیار مهم: در هنگام اندازه‌گیری مقاومت، باید قطعه یا قسمت مورد نظر از مدار جدا شده و هیچ منبع تغذیه‌ای به آن متصل نباشد.
• نکات مهم:
• قبل از اندازه‌گیری مقاومت، از خاموش بودن مدار و جدا شدن قطعه مورد نظر از مدار اطمینان حاصل کنید.
• از رنج مناسب اهم‌متر برای اندازه‌گیری مقاومت استفاده کنید.

1. مولتی‌متر (Multimeter):

• کاربرد: مولتی‌متر یک ابزار اندازه‌گیری چند منظوره است که می‌تواند ولتاژ، جریان، مقاومت، فرکانس و سایر کمیت‌های الکتریکی را اندازه‌گیری کند.
• نحوه قرارگیری در مدار: نحوه قرارگیری مولتی‌متر در مدار، بسته به نوع کمیت مورد اندازه‌گیری، متفاوت است. برای اندازه‌گیری ولتاژ، مولتی‌متر را به صورت موازی، برای اندازه‌گیری جریان به صورت سری و برای اندازه‌گیری مقاومت به صورت مستقیم به قطعه مورد نظر متصل کنید.
• نکات مهم:
• قبل از استفاده از مولتی‌متر، نوع کمیت مورد اندازه‌گیری و رنج مناسب را انتخاب کنید.
• در هنگام اندازه‌گیری ولتاژ و جریان DC، به پلاریته (قطبیت) مولتی‌متر توجه کنید.

1. وات‌متر (Wattmeter):

• کاربرد: اندازه‌گیری توان الکتریکی مصرفی یا تولیدی در مدار.
• نحوه قرارگیری در مدار: وات‌متر دارای دو سیم‌پیچ است: سیم‌پیچ جریان (Current Coil) و سیم‌پیچ ولتاژ (Voltage Coil). سیم‌پیچ جریان به صورت سری در مدار قرار می‌گیرد و جریان عبوری از مدار را اندازه‌گیری می‌کند. سیم‌پیچ ولتاژ به صورت موازی با قسمتی از مدار که می‌خواهیم توان آن را اندازه‌گیری کنیم، قرار می‌گیرد و ولتاژ آن قسمت را اندازه‌گیری می‌کند.
• نکات مهم:
• در هنگام اتصال وات‌متر به مدار، به پلاریته (قطبیت) سیم‌پیچ‌های جریان و ولتاژ توجه کنید.
• از رنج مناسب وات‌متر برای اندازه‌گیری توان استفاده کنید.

1. فرکانس‌متر (Frequency Meter):

• کاربرد: اندازه‌گیری فرکانس سیگنال‌های الکتریکی.
• نحوه قرارگیری در مدار: فرکانس‌متر به صورت موازی با منبع سیگنال یا قسمتی از مدار که می‌خواهیم فرکانس آن را اندازه‌گیری کنیم، قرار می‌گیرد.
• نکات مهم:
• از رنج مناسب فرکانس‌متر برای اندازه‌گیری فرکانس استفاده کنید.
• در هنگام اندازه‌گیری فرکانس سیگنال‌های AC، به ولتاژ و جریان مجاز فرکانس‌متر توجه کنید.

نکات کلی در مورد استفاده از تجهیزات اندازه‌گیری:

• قبل از استفاده از هرگونه تجهیزات اندازه‌گیری، دفترچه راهنمای آن را به دقت مطالعه کنید.
• از سالم بودن تجهیزات اندازه‌گیری اطمینان حاصل کنید.
• از رنج مناسب برای اندازه‌گیری کمیت مورد نظر استفاده کنید.
• در هنگام اندازه‌گیری، به پلاریته (قطبیت) تجهیزات توجه کنید.
• از ایجاد اتصال کوتاه در مدار خودداری کنید.
• پس از اتمام اندازه‌گیری، تجهیزات را خاموش و از مدار جدا کنید.

نتیجه گیری

برق صنعتی شاخه‌ای حیاتی از مهندسی برق است که به طراحی، نصب، نگهداری و بهره‌برداری از سیستم‌های الکتریکی در محیط‌های صنعتی می‌پردازد. این حوزه نقش بسیار مهمی در اتوماسیون، افزایش بهره‌وری، و ایمنی فرآیندهای صنعتی دارد.
با توجه به پیشرفت‌های فناوری و افزایش نیاز به انرژی در صنایع مختلف، برق صنعتی به عنوان یک زمینه تخصصی همچنان اهمیت خود را حفظ کرده و نیازمند تخصص و دانش فنی روزآمد است. استفاده صحیح و ایمن از تجهیزات الکتریکی، رعایت استانداردها، و توجه به بهینه‌سازی مصرف انرژی از جمله اصول اساسی در این حوزه محسوب می‌شوند.