تفاوت برق صنعتی با برق عمومی چیست؟

یکی از سوالات متداولی که کاربران بطور روزانه از ما می پرسند این است که تفاوت برق صنعتی با برق عمومی چیست؟ در اینجا با کارشه همراه ما باشید تا شما را بطور کامل با این تفاوت آشنا کنیم.

برق صنعتی چیست؟

برق صنعتی، سیستمی برای تأمین برق در محیط‌های صنعتی است که نیازمند توان بالا و قابلیت اطمینان زیاد است. برخلاف برق ساختمان که معمولاً 220 ولت تک فاز است، برق صنعتی از ولتاژهای بالاتر، مانند 380 ولت سه فاز (و گاهی بالاتر) استفاده می‌کند. این ولتاژ بالاتر به انتقال انرژی کارآمدتر برای تجهیزات سنگین مانند موتورها، ماشین‌آلات، و خطوط تولید کمک می‌کند.

 سیستم‌های برق صنعتی پیچیده‌ترند و شامل ترانسفورماتورها، تابلوهای برق صنعتی با ظرفیت بالا، و سیستم‌های حفاظتی پیشرفته برای اطمینان از ایمنی و پایداری هستند.  این سیستم‌ها معمولاً نیاز به کابل‌های ضخیم‌تر و سیستم زمینینگ قوی‌تری دارند تا جریان‌های بزرگ را تحمل کنند و از خطرات الکتریکی جلوگیری کنند.  نصب و نگهداری برق صنعتی نیازمند تخصص و مهارت بالا است و به دلیل پیچیدگی و هزینه بالای تجهیزات، اجرای آن معمولاً توسط متخصصان برق صنعتی انجام می‌شود.

 به طور خلاصه، برق صنعتی برای محیط‌هایی طراحی شده که به توان بالا، قابلیت اطمینان بالا و سیستم‌های امنیتی پیچیده نیاز دارند.  استفاده از برق صنعتی در محیط‌های غیر صنعتی، نه تنها غیرضروری است، بلکه می‌تواند خطرناک هم باشد.

کاربرد های برق صنعتی

کاربردهای برق صنعتی بسیار گسترده و متنوع است و شامل طیف وسیعی از صنایع و فرآیندها می‌شود که به توان الکتریکی بالا و سیستم‌های پیچیده نیاز دارند.  در ادامه، برخی از مهم‌ترین کاربردهای برق صنعتی را به تفصیل شرح می‌دهیم:

1. فولادسازی: در کارخانه‌های فولادسازی، برق صنعتی برای تأمین انرژی کوره‌های قوس الکتریکی (EAF) که برای ذوب آهن خام استفاده می‌شوند، ضروری است.
   همچنین، برای راه‌اندازی و کنترل ماشین‌آلات نورد، جرثقیل‌های سقفی سنگین برای جابجایی مواد مذاب و قطعات فولادی، و تجهیزات پیچیده فرآیند تولید فولاد به کار می‌رود.
2. سیمان: در صنعت سیمان، برق صنعتی نقش حیاتی در تأمین انرژی برای آسیاب‌های سنگ شکن، کوره‌های دوار عظیم که برای پختن کلینکر استفاده می‌شوند، نوار نقاله‌ها و دیگر تجهیزات انتقال مواد خام و محصول نهایی دارد.
3. پتروشیمی: صنعت پتروشیمی از برق صنعتی برای به کار انداختن پمپ‌های قدرتمند برای انتقال مواد شیمیایی، کمپرسورها برای افزایش فشار گازها، راکتورها برای انجام واکنش‌های شیمیایی و تجهیزات پیچیده فرآیند تولید مواد پتروشیمی استفاده می‌کند. این سیستم‌ها به دقت کنترل و مانیتورینگ نیاز دارند.
4. معادن: در معادن، برق صنعتی برای راه اندازی ماشین‌آلات استخراج سنگ معدن، پمپ‌های آب، سیستم‌های تهویه و روشنایی تونل‌ها و معادن زیرزمینی استفاده می‌شود. این تجهیزات باید در برابر شرایط سخت محیطی مانند رطوبت، گرد و غبار و دماهای بالا مقاوم باشند.
5. خودروسازی: صنعت خودروسازی از برق صنعتی در خطوط تولید خودکار، ربات‌های جوشکاری و رنگ‌آمیزی، و ماشین‌آلات دقیق برای ساخت قطعات خودرو استفاده می‌کند.  سیستم‌های کنترل پیشرفته و اتوماسیون در این صنعت بسیار حائز اهمیت هستند.
6. موتورهای الکتریکی بزرگ: این موتورها در طیف وسیعی از کاربردها، از جمله پمپ‌های آب و نفت، کمپرسورهای هوا، فن‌های بزرگ در سیستم‌های تهویه و نوار نقاله‌ها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
7. جرثقیل‌ها و بالابرها: برای جابجایی مواد سنگین در کارخانه‌ها، انبارها و کارگاه‌ها از جرثقیل‌های الکتریکی قدرتمند استفاده می‌شود که توسط برق صنعتی تغذیه می‌شوند.
8. ماشین‌آلات CNC (کنترل عددی کامپیوتری): این ماشین‌آلات برای ماشینکاری دقیق و خودکار قطعات با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرند و نیاز به برق صنعتی با دقت و ثبات بالا دارند.
9. سیستم‌های تهویه و سرمایش صنعتی: در محیط‌های صنعتی بزرگ، سیستم‌های تهویه و سرمایش قدرتمند مورد نیاز است که با برق صنعتی کار می‌کنند و به کنترل دقیق دما و رطوبت محیط کمک می‌کنند.
10. روشنایی صنعتی: تأمین روشنایی مناسب در کارخانه‌ها، انبارها و محیط‌های صنعتی با استفاده از سیستم‌های روشنایی با راندمان بالا و با مصرف انرژی بهینه که به برق صنعتی متصل هستند، صورت می‌گیرد.
11. ربات‌های صنعتی: ربات‌های صنعتی در خطوط تولید خودکار به کار می‌روند و برای عملکرد صحیح نیاز به برق صنعتی قدرتمند و قابل اعتماد دارند.
12. ساختمان‌های بلندمرتبه: ساختمان‌های بلندمرتبه برای عملکرد آسانسورها، سیستم‌های تهویه مطبوع، روشنایی و دیگر تجهیزات نیاز به سیستم برق صنعتی قوی و قابل اعتماد دارند.
13. مراکز داده (Data Centers): مراکز داده به برق صنعتی با قابلیت اطمینان بسیار بالا نیاز دارند تا از عملکرد مداوم سرورها، تجهیزات شبکه و سیستم‌های ذخیره‌سازی داده اطمینان حاصل شود.
14. بیمارستان‌ها: بیمارستان‌ها به برق صنعتی برای تأمین انرژی تجهیزات پزشکی حیاتی، سیستم‌های پشتیبانی حیات و سیستم‌های روشنایی اضطراری نیاز دارند.  اطمینان از بی‌وقفه بودن تأمین برق در بیمارستان‌ها از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

به طور خلاصه، برق صنعتی برای تأمین انرژی دستگاه‌ها و فرآیندهای صنعتی با توان بالا، ولتاژ بالا (معمولاً سه فاز) و نیاز به قابلیت اطمینان بالا ضروری است.  این سیستم پیچیده و تخصصی به طراحی دقیق، نصب حرفه‌ای و نگهداری منظم نیاز دارد.

برق عمومی چیست؟

برق عمومی، که به آن برق ساختمان یا برق خانگی نیز گفته می‌شود، سیستمی است برای تأمین انرژی الکتریکی ساختمان‌های مسکونی، تجاری کوچک، و دفاتر اداری.  در این سیستم، برق با ولتاژ پایین‌تر (معمولاً 220 ولت در ایران و بسیاری از نقاط جهان، و 110 ولت در برخی کشورها) و تک فاز (دارای یک فاز و یک سیم نول) به مصرف‌کننده‌ها ارائه می‌شود.

 برق عمومی به راحتی قابل نصب و نگهداری است و پیچیدگی کمتری نسبت به سیستم‌های برق صنعتی دارد.  این سیستم، ایمنی بالاتری نسبت به برق صنعتی دارد، زیرا با ولتاژ پایین‌تر کار می‌کند و احتمال خطر برق‌گرفتگی در آن کمتر است.

برق عمومی توسط شرکت‌های توزیع برق به ساختمان‌ها ارائه می‌شود و از طریق کنتورهای برق اندازه‌گیری و محاسبه می‌شود.  این سیستم معمولاً شامل سیم‌کشی داخلی، جعبه‌های تقسیم، فیوزها، کلیدها و پریزهای برق است.  طراحی و نصب برق عمومی معمولاً توسط برق‌کاران مجاز انجام می‌شود و باید با استانداردهای ایمنی و مقررات ملی مطابقت داشته باشد.

  از مزایای آن می‌توان به هزینه نصب و نگهداری پایین‌تر، سادگی سیستم و ایمنی بالاتر اشاره کرد.  با این حال، برق عمومی توانایی تأمین برق برای دستگاه‌های بسیار پرقدرت و صنعتی را ندارد و در چنین مواردی، استفاده از برق صنعتی ضروری است.  به طور کلی، برق عمومی برای نیازهای الکتریکی اکثر خانه‌ها و مشاغل کوچک به راحتی پاسخگو است.

کاربرد های برق عمومی

برق عمومی، یا برق خانگی،  انرژی الکتریکی را با ولتاژ پایین (معمولاً 220 ولت تک فاز در بسیاری از نقاط جهان و 110 ولت در برخی دیگر) برای مصارف خانگی و تجاری کوچک تأمین می‌کند.  این سیستم،  پایه و اساس زندگی مدرن است و کاربردهای بسیار گسترده‌ای دارد که به طور خلاصه در زیر آمده است:

1. سیستم روشنایی: از لامپ‌های رشته‌ای، فلورسنت، LED و سایر منابع نوری برای روشنایی فضاهای داخلی و خارجی استفاده می‌شود.
2. لوازم خانگی: یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، اجاق گاز برقی، مایکروویو، جاروبرقی،  اتو،  سشوار،  و بسیاری از لوازم دیگر از برق عمومی تغذیه می‌شوند و در انجام کارهای روزانه به ما کمک می‌کنند.
3. سیستم‌های گرمایش و سرمایش: کولرهای گازی، پنکه‌ها، بخاری‌های برقی و سیستم‌های گرمایش مرکزی از برق عمومی استفاده می‌کنند و راحتی دمایی را در خانه تأمین می‌کنند.
4. سرگرمی و ارتباطات: تلویزیون، کامپیوتر،  تلفن‌های هوشمند،  کنسول‌های بازی،  و سیستم‌های صوتی از برق عمومی برای فعالیت خود استفاده می‌کنند.
5. ابزارهای کوچک: ابزارهای برقی کوچکی مانند چرخ گوشت، مخلوط کن، همزن و… نیز  با برق عمومی کار می‌کنند.
6. شارژ دستگاه‌ها: تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و دیگر دستگاه‌های قابل شارژ نیز از طریق برق عمومی شارژ می‌شوند.
7. دفاتر کاری: کامپیوترها، پرینترها، دستگاه‌های کپی، سیستم‌های روشنایی و سایر تجهیزات اداری به برق عمومی متصل هستند.
8. مغازه‌ها و فروشگاه‌ها: صندوق‌های فروشگاهی، سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی و سایر تجهیزات مورد نیاز فروشگاه‌ها از برق عمومی استفاده می‌کنند.
9. رستوران‌ها و کافه‌ها: یخچال‌ها، فریزرها، اجاق‌های برقی، دستگاه‌های قهوه‌ساز و سایر تجهیزات آشپزخانه از برق عمومی بهره می‌برند.
10. سالن‌های زیبایی: سشوار، اتو مو،  و سایر لوازم مورد استفاده در سالن‌های زیبایی با برق عمومی کار می‌کنند.

در مجموع، برق عمومی به عنوان یک منبع انرژی پایدار و قابل دسترس،  نقش اساسی در زندگی روزمره افراد و فعالیت‌های تجاری کوچک ایفا می‌کند.

تفاوت برق صنعتی با برق عمومی

بسیار خب، اجازه دهید با جزئیات بیشتری تفاوت‌های بین برق صنعتی و برق عمومی (خانگی) را بررسی کنیم:

• ولتاژ و فاز
• برق عمومی : در اکثر خانه‌ها و ساختمان‌های مسکونی، از برق تک فاز با ولتاژ 220 ولت استفاده می‌شود. این نوع برق برای وسایل برقی کوچک و متوسط مانند لامپ‌ها، تلویزیون، یخچال، کامپیوتر و غیره مناسب است. برق تک فاز شامل یک سیم فاز (که برق را حمل می‌کند) و یک سیم نول (که به عنوان مسیر بازگشت جریان عمل می‌کند) است.
• برق صنعتی : در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و محیط‌های صنعتی، از برق سه فاز با ولتاژ 380 ولت استفاده می‌شود. برق سه فاز از سه سیم فاز تشکیل شده است که هر کدام با اختلاف فاز 120 درجه نسبت به یکدیگر قرار دارند. این نوع برق توانایی تامین توان بالاتری را دارد و برای راه‌اندازی موتورهای بزرگ، ماشین‌آلات صنعتی، پمپ‌ها، کمپرسورها و سایر تجهیزات پرقدرت مناسب است. استفاده از برق سه فاز باعث می‌شود که موتورها روان‌تر کار کنند و گشتاور بالاتری تولید کنند.
  
  
• جریان
• برق عمومی: جریان مصرفی در برق عمومی معمولاً محدود است و توسط فیوزها یا قطع‌کننده‌های مدار (Circuit Breakers) کنترل می‌شود. فیوزها یا قطع‌کننده‌ها در صورت عبور جریان بیش از حد مجاز، مدار را قطع می‌کنند تا از آسیب به سیم‌کشی و تجهیزات جلوگیری شود.
• برق صنعتی: جریان مصرفی در برق صنعتی می‌تواند بسیار بالا باشد، به خصوص زمانی که چندین دستگاه و ماشین‌آلات به طور همزمان در حال کار هستند. به همین دلیل، از کابل‌ها و سیم‌های ضخیم‌تر و فیوزها یا قطع‌کننده‌های مدار با ظرفیت بالاتر استفاده می‌شود.
  
  
• سیم‌کشی و تجهیزات
• برق عمومی: سیم‌کشی در برق عمومی معمولاً با سیم‌های PVC (پلی وینیل کلراید) انجام می‌شود که عایق مناسبی دارند و برای مصارف خانگی مناسب هستند. پریزها و کلیدها نیز از نوع استاندارد خانگی هستند.
• برق صنعتی: سیم‌کشی در برق صنعتی با کابل‌های NYY، کابل‌های زره‌دار یا کابل‌های خاص دیگری انجام می‌شود که مقاومت بیشتری در برابر حرارت، رطوبت، ضربه و مواد شیمیایی دارند. همچنین، از تجهیزات خاصی مانند تابلوهای برق صنعتی، کنتاکتورها، رله‌ها، درایوها (اینورترها)، سافت استارترها و غیره استفاده می‌شود.
• تابلوهای برق صنعتی: وظیفه توزیع برق، حفاظت از مدارها و کنترل تجهیزات را بر عهده دارند.
• کنتاکتورها و رله‌ها: برای قطع و وصل کردن مدارها و کنترل بارهای الکتریکی استفاده می‌شوند.
• درایوها (اینورترها): برای کنترل سرعت موتورها و کاهش مصرف انرژی استفاده می‌شوند.
• سافت استارترها: برای راه‌اندازی نرم موتورها و جلوگیری از جریان هجومی استفاده می‌شوند.
  
  
• ایمنی
• برق عمومی: رعایت نکات ایمنی مانند استفاده از سیم‌های سالم، عدم استفاده از پریزهای آسیب‌دیده، جلوگیری از تماس آب با برق و غیره برای جلوگیری از برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی ضروری است.
• برق صنعتی: ایمنی در برق صنعتی بسیار حیاتی است و نیاز به دانش و تخصص بیشتری دارد. علاوه بر رعایت نکات ایمنی عمومی، استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش‌های عایق، کفش‌های عایق، عینک‌های محافظ، لباس‌های کار مناسب و غیره ضروری است. همچنین، پرسنل باید آموزش‌های لازم را در زمینه ایمنی برق دیده باشند و با خطرات احتمالی آشنا باشند.
• هزینه‌ها

1. برق عمومی: هزینه انشعاب برق، تجهیزات و مصرف برق معمولاً کمتر از برق صنعتی است. تعرفه برق نیز معمولاً برای مصارف خانگی پایین‌تر است.
2. برق صنعتی: هزینه انشعاب برق، تجهیزات و مصرف برق معمولاً بیشتر است. تعرفه برق نیز معمولاً برای مصارف صنعتی بالاتر است. علاوه بر این، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات تجهیزات صنعتی نیز می‌تواند قابل توجه باشد.

برق صنعتی یا برق ساختمان؛ کدام بهتر است؟

انتخاب بین برق صنعتی و ساختمان به نیاز پروژه بستگی دارد.  برق ساختمان برای منازل و مشاغل کوچک (ولتاژ پایین، هزینه کم، ایمنی بالا) مناسب است. برق صنعتی برای کارخانه‌ها و صنایع سنگین (ولتاژ بالا، توان بالا، پیچیده، هزینه بیشتر) ضروری است.
 برق صنعتی خطرناک‌تر است و به تخصص نیاز دارد.  به طور خلاصه، اگر نیاز به توان بالا دارید، برق صنعتی انتخاب می‌شود؛ در غیر این صورت، برق ساختمان کافی است.  بدون شناخت نیازهای دقیق پروژه، نمی‌توان گفت کدام بهتر است. مشاوره با یک متخصص برق توصیه می‌شود.

نتیجه گیری

برق صنعتی و برق عمومی دو سیستم مجزا هستند که برای اهداف متفاوتی طراحی شده‌اند. برق عمومی به راحتی قابل دسترسی، ایمن و مناسب برای مصارف خانگی و تجاری کوچک است، در حالی که برق صنعتی قدرتمندتر، پیچیده‌تر و برای تأمین انرژی صنایع و فرآیندهای تولید با توان بالا طراحی شده است.
هر دو سیستم برای عملکرد صحیح و ایمن به طراحی دقیق، نصب حرفه‌ای و نگهداری منظم نیاز دارند. شما می توانید راه اندازی و تعمیرات برق صنعتی و برق عمومی خود را به تیم مجرب کارشه بسپارید.